De drie gelijkenissen bouwen elkaar op. De gelijkenissen waren in een bepaalde vorm al bekend. Yeshua werkte binnen een 'systeem' Het werkt als een diamant, een prisma. Een andere hoek geeft een ander licht.
quplets en triplets: 2 of 3 gelijkenissen achter elkaar om aan verschillende groepen mensen het principe uit te leggen Vaak wordt 1 gelijkenis uitgelegd maar deze horen bij elkaar, leggen elkaar uit.
er zijn 3 verloren dingen, muntje; schaap; zoon. Context is: lucas 15:1-2 Al de tollenaars nu en de zondaars plachten tot Hem te komen om naar Hem te horen. En de Farizeeen en de schriftgeleerden morden en spraken: Deze ontvangt zondaars en eet met hen.
Vanuit de Farizeeen gezien: Yeshua is een van ons, een leraar, waarom eet hij niet met ons. Dat was de gewoonte! We zijn van dezelfde club (insider), die zondaars en tollenaars (outsiders) horen daar niet bij. Daar ga je niet mee om. Met ons kan je op niveau praten, discussieren, de diepte in van het woord. Verspil je tijd niet aan de outsiders.
Dit is de aanleiding voor de drie gelijkenissen. De Farizeeen en schriftgeleerden waren niet pèrsé de kwaden, wie niet ziek is heeft geen dokter nodig.
Verloren schaap
Dit is de eerste poging uit te leggen waarom Yeshua omgaat met 'bad company'.
De verloren schapen zijn de verloren kinderen van Israël. De profeten vergeleken Israël vaak met een kudde schapen (Ezechiël, Jesaja, Jeremia) De koning is de herder (Mozes, David etc.)
De 99 zijn de Tzadikiem, de rechtvaardigen, zij die in de juiste relatie met God staan en met de beste bedoelingen dit uitleven. Zij die wanneer ze fout gaan zich bekeren en hun zonden belijden. En weten dat hun vergeving van God komt. Ze zijn ok, kennen het woord en leven er naar.
Het verloren schaap is hij die afgedwaald is, de zondaar. Het zijn zij die buiten het verbond zijn, geen connectie met God hebben en die connectie ook niet zoeken. Of ze zoeken het op een verkeerde manier.
De goede herder is hij die de 99 achterlaat, wat Hij in vertrouwen kan doen. Ze redden zich wel even zonder hem. Hij hoeft ze niet voortdurend in de gaten te houden.
Dus de herder laat de 99 achter om achter dat ene afgedwaalde schaap te gaan.
Note: Yeshua zei nooit iets buiten de Tanach, alles wat Hij zei en deed komt uit het Woord.
Hier haalt Yeshua Jesaja 40:11 aan. Dus om deze gelijkenis in zijn context te begrijpen is het zaak om Jesaja 40 te lezen. Dat is de achtergrond van de gelijkenis.
Elk teruggebrachte verlorene betekend feest in het huis van de herder.
1e eeuw context: Zij kenden de mondelinge overdracht, Yeshua identificeert zichzelf hier met Mozes:
Er is een verhaal over Mozes (Shemot Raba 2:2) die de schapen van Jethro hoedde en 1 van hen ontsnapte. Mozes ging er achteraan en toen het schaap stopte om te drinken benaderde Mozes het en zei: ik wist niet dat je wegrenden omdat je zo'n dorst had kleintje. Je moet zo moe zijn. Hij plaatste het kleine schaap op zijn schouders en droeg het terug naar de kudde. Toen sprak God en zei tegen Mozes als je zo omgaat (genade toont en leidt) met de kudde van een sterveling ben jij in staat om mijn kudde Israël te hoeden.
Yeshua is degene groter dan Mozes, Leider die na Mozes zou komen.
Yeshua is de Herder, het verloren schaap is de zondaar (buiten het verbond). Yeshua laat hier de Farizeeen achter om het verlorene te zoeken en terug te brengen. Daarom gaat hij met hen om, om voor hen de Leider in de Exodus te zijn. Ook als voorbeeld voor hen om om te zien naar het verlorene, een herder te zijn als Mozes. En niet in hun eigen kring verblijven. Daarom is er groter vreugde in de hemel over hen die zich bekeren dan over de 99 die zich niet hoeven te bekeren omdat ze dat al zijn.
In Lukas gaat het over de vreugde van God over het gevonden schaap.
Mat.18:10-14 Yeshua geeft hier een ander principe aan: God wil zelfs niet de minste verloren laten gaan. Het kopje boven vers 15 trekt de aandacht weg. Het staat in de context van heel hoofdstuk 18.
Dit was een ander moment, een andere locatie.
Gospel van Thomas 107 Yeshua zei: Het Koninkrijk is gelijk een herder die 100 schapen had. Eén ervan verdwaalde. Dat was de grootste. Hij liet de 99 achter (en) zocht die ene, totdat hij hem vond. Omdat hij zich veel moeite getroost had zei hij tegen het schaap: Ik heb je meer lief dan (de) 99.
Verloren penning
Poging 2. Ook hier gaat het om de vreugde.
10 schellingen hebben een betekenis, ze waren samengebonden als een bruidsschat. Dit droeg de vrouw op haar trouwdag en daarna elke dag, zelf 's nachts (als een trouwring). Het was ook een achter de hand voor moeilijke tijden. Als dus de vrouw 1 van de munten gebruikt zou hebben zonder wetenschap van haar man was het reden voor een scheiding. Het zou ook een slechte indruk zijn voor de rest van de gemeenschap. Het muntje was dus meer dan emotionele waarde. Een verloren muntje zou schaamte brengen. Daarom gaat ze er naar op zoek, haar hele leven en familie hangt ervan af. Ze zoekt dus om een geborgen huis en bestaan te hebben. Een eerbare plaats, een echtgenote te zijn, een moeder. Dus is er vreugde als het muntje gevonden wordt.
God heeft zich verbonden met het volk, de mensen als een bruidegom. Als er dan 1 mist gaat Hij opzoek om het te vinden.
Parallele gelijkenissen: De verloren munt wordt vergeleken met de uitleg van de Torah in de vorm van een gelijkenis. Je steekt een lamp aan om te zoeken naar het goud in het woord.
Wie zoekt naar goud en zilver in de schrift, God zal hem daarvoor belonen. Daar zit leven in voor deze wereld en de wereld die komt.
Verloren zoon
Poging 3.
Vader = God verloren zoon = zondaar oudste zoon =
Zoek je zelf in al deze drie personen, wat zegt het jou als jij de vader, de verloren zoon of de oudste zoon bent.
De verloren zoon zegt nergens dat hij zich bekeert. Hij komt terug omdat hij honger heeft.
De man die twee zonen had (Kaïn en Abel, Ishmaël en Yitzchak, Esau en Jakob). Israël en de Kerk. Hier moet je aan denken, de jongste zoon. Wij identificeren ons met de jongste zoon.
Deze gelijkenis volgt op de eerste 2. De vader hoeft niet gezien te worden als God de Vader. God verliest niet ons, wij verliezen God.
1. er mist er 1 (tellen) 2. er is er 1 kwijt (tellen) 3. hier is de oudste kwijt geraakt (Kain, Ishmaël, Esau, niet geteld)
hier ligt de uitdaging, tellen wij IEDEREEN mee! Tegen de Farizeeen, waarom tellen jullie niet de tollenaars en zondaars mee? Daarom gaat Yeshua met hen om.